Nauka dla Społeczeństwa

Nauka dla Społeczeństwa – nowy program Ministra Edukacji i Nauki

Do 2 mln zł na projekty podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, które wzmacniają współpracę nauki z gospodarką i społeczeństwem. Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek ustanowił program Nauka dla Społeczeństwa.

Celem nowego programu Ministra Edukacji i Nauki jest wsparcie podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki oraz innych instytucji działających na rzecz upowszechniania nauki. Dofinansowaniem w wysokości od 100 tys. do 2 mln zł mogą zostać objęte projekty stawiające na współpracę instytucji naukowych z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i otoczeniem gospodarczym.

Program obejmuje wsparcie finansowe projektów w trzech filarach:

• Doskonałość naukowa – wsparcie projektów, które mają na celu m.in podnoszenie jakości badań naukowych, podejmowanie nowych i ważnych dla rozwoju społeczno-gospodarczego tematów badawczych, umiędzynarodowienie polskiej nauki, zwiększenie jej rozpoznawalności i kształtowanie jej odbioru społecznego;
• Nauka dla innowacyjności – wsparcie projektów zwiększających efektywność współpracy nauki z otoczeniem gospodarczym, wspierających innowacyjność oraz komercjalizację wyników badań naukowych i prac rozwojowych, upowszechniających wiedzę na temat związków między nauką, innowacyjnością i gospodarką;
• Humanistyka – Społeczeństwo – Tożsamość – wsparcie projektów popularyzujących innowacyjne i interdyscyplinarne badania w obszarze humanistyki, promujących postawy patriotyczne, tradycje narodowe i regionalne, a także badających źródła kultury polskiej w kraju i za granicą.

W ramach programu Nauka dla Społeczeństwa dofinansowanie na realizację projektów, mogą uzyskać uczelnie, instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk, instytuty badawcze, międzynarodowe instytuty naukowe działające na terytorium RP, Centrum Łukasiewicz oraz instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, Polska Akademia Umiejętności, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, inne podmioty prowadzące działalność naukową oraz inne jednostki działające na rzecz upowszechniania nauki.

Nabór wniosków do programu zostanie otwarty w sierpniu 2021 r. i będzie prowadzony w trybie ciągłym. Wnioski będzie można składać przez Zintegrowany System Usług dla Nauki − Obsługa Strumieni Finansowania (OSF) na stronie osf.opi.org.pl.

Komunikat o ustanowieniu programu  Nauka dla Społeczeństwa:

 https://www.gov.pl/attachment/ae9bf35d-610e-49ef-b281-bd4fad9508f2

Konkursy NCN

Otwarte dane badawcze

Czym są dane badawcze? Dane badawcze to wszelkie dane, które zostały zebrane, zaobserwowane bądź stworzone podczas procesu badawczego mającego na celu otrzymanie oryginalnych wyników naukowych. W zależności od tego, w jaki sposób lub w jakich celach powstały, możemy wyróżnić m.in. dane eksperymentalne, obserwacyjne, symulacyjne, kompilacyjne czy też dane referencyjne.

Korzyści płynące z udostępniania danych badawczych:

• lepsza komunikacja i wymiana informacji pomiędzy specjalistami reprezentującymi różne dyscypliny nauki;
• wzrost liczby cytowań zarówno samych danych, jak i publikacji na nich opartych;
• możliwość przeprowadzania analiz na podstawie unikalnych danych, których nie można ponownie zebrać;
• możliwość oceny rzetelności prowadzonych badań;
• możliwość wykorzystania istniejących zasobów i obniżenia kosztów badań

FAIR – zasady udostępniania danych
Findable – możliwe do odnalezienia (łatwo wyszukiwane i znajdowane)
Accessible – dostępne (np. w repozytorium danych)
Interoperable – interoperacyjne (opisane w odpowiednim standardzie oraz z zastosowaniem prawidłowej metodologii)
Reusable – możliwe do ponownego użycia (udostępnione do wielokrotnego użycia na odpowiedniej licencji) 

Plan zarządzania danymi badawczymi – Data Management Plan (DMP)
W ramach realizacja polityki Open Access agencje finansujące badania naukowe, instytucje zatrudniające naukowców oraz sami naukowcy mają chęć i potrzebę oceny jakości oraz wpływu wyników badań naukowych. Umieszczanie pełnych tekstów artykułów w otwartym dostępie zwiększa ich widoczność, a także ułatwia i przyśpiesza komunikację naukową oraz współpracę pomiędzy badaczami.Instytucje i programy finansujące badania naukowe coraz częściej wymagają od naukowców przedstawienia DMP na etapie składania i oceny wniosków grantowych. Narodowe Centrum Nauki wprowadziło obowiązek dołączania planu zarządzania danymi badawczymi do wniosku o finansowanie projektu. Plan ten jest uzupełniany na etapie składania raportu końcowego i oceniany po zakończeniu realizacji projektu.

Naukowcy pracujący w Polsce mają możliwość przechowywania i udostępniania danych w repozytoriach indeksujących dane badawcze:

• RepOD (nowe okno) – repozytorium Otwartych Danych opracowane przez ICM UW. W ramach działań Platformy Otwartej Nauki archiwizuje i udostępnia wszystkie dane wytworzone, zebrane i opracowane na potrzeby badań naukowych. Przeznaczone dla tzw. małych danych.
• Zenodo (nowe okno) – międzynarodowe repozytorium danych badawczych. Umożliwia naukowcom ze wszystkich obszarów wiedzy proste archiwizowanie i dzielenie się opracowanymi przez siebie danymi badawczymi. Przeznaczone dla tzw. małych danych. Opracowane dzięki inicjatywie OpenAIRE i CERN.
• Repozytoria danych badawczych NIH (nowe okno) – amerykański National Institutes of Health współtworzy i promuje wiele specjalistycznych repozytoriów danych badawczych, spośród których wiele udostępnia tzw. duże dane zebrane w ramach konkretnych projektów. Na stronie NIH znajduje się tabela opisująca poszczególne repozytoria, informująca o ich stopniu otwartości i procedurach umieszczania w nich danych.
• Mendeley (nowe okno) – wydawnictwo Elsevier, obok rozwijania menedżera bibliografii i portalu społecznościowego Mendeley, umożliwia swoim użytkownikom archiwizowanie i dalsze udostępnianie ich własnych danych badawczych. Moderowane dane zostają opatrzone stosownymi metadanymi oraz nadawany jest im numer DOI. Repozytorium przeznaczone jest dla tzw. małych danych.
• MOST DANYCH (nowe okno) – przedsięwzięcie, w ramach którego na Politechnice Gdańskiej utworzone zostanie instytucjonalne repozytorium otwartych danych badawczych, które służyć będzie nie tylko PG, ale także konsorcjantom: Uniwersytetowi Gdańskiemu oraz Gdańskiemu Uniwersytetowi Medycznemu. Możliwe będzie rozszerzenie dostępu do platformy na inne uczelnie w regionie i kraju.

Bazy indeksujące repozytoria:

• OpenDOAR (nowe okno) – międzynarodowa baza indeksująca biblioteki cyfrowe, repozytoria instytucjonalne i repozytoria danych badawczych. Baza umożliwia wyszukiwanie samych repozytoriów, jak i przeszukiwanie ich zasobów.
• Re3data (nowe okno) – prowadzona przez German Research Fundation międzynarodowa baza indeksuje repozytoria danych badawczych. Umożliwia wyszukiwanie repozytoriów według dziedziny wiedzy oraz kraju, w którym dane repozytorium jest prowadzone.

Co powinien zawierać Data Management Plan?

• ocenę danych już dostępnych, opis braków i potrzeb;
• opis sposobu gromadzenia danych (np. poprzez ankietę, instrument badawczy) i ich rodzaju (np. dane eksperymentalne lub obserwacyjne);
• dokumentację i standardy opisu danych (metadane);
• informacje o tym, kto będzie właścicielem praw autorskich i praw własności intelektualnej danych, a także kto będzie odpowiedzialny za zarządzanie nimi;
• wymogi i procedury związane z aspektami etycznymi pozyskiwanych danych;
• opis procedur zapewniających kontrolę jakości danych (wraz z podziałem obowiązków i czynności związanych z nadzorowaniem i kontrolą poprawności danych);
• plan dotyczący dostępu do danych oraz dzielenia się nimi (należy określić, na jakiej licencji dane będą dostępne);
• krótko- oraz długoterminową strategię przechowywania i ochrony danych;
• informacje, jakie środki będą potrzebne do wcielenia DMP.

Zobacz:
wytyczne dla wnioskodawców do uzupełnienia PLANU ZARZĄDZANIA DANYMI w projekcie badawczym (PDF)
https://www.ncn.gov.pl/sites/default/files/pliki/regulaminy/wytyczne_zarzadzanie_danymi.pdf
Przykłady planów zarządzania danymi w innych konkursach grantowych (nowe okno)
Otwarte dane badawcze w projektach naukowych na przykładzie Narodowego Centrum Nauki – prezentacja mgr Magdaleny Szuflity-Żurawskiej (PDF)
(https://www.biblos.pk.edu.pl/uploades/Naukowiec%20w%20sieci/Plan%20zarz%C4%85dzania%20danymi%20badawczymi/ORD_NCN.pdf )

 Do ustawowych zadań Narodowego Centrum Nauki należy finansowanie badań podstawowych. Realizując te zadania, Narodowe Centrum Nauki ogłasza konkursy na finansowanie projektów badawczych.

• Panele NCN
• Typy konkursów
• Harmonogram konkursów
• Edycje konkursów - tabela
• Dane jednostek niezbędne podczas wypełniania wniosków w systemie OSF
• Wyniki konkursów
• Listy członków zespołów ekspertów
• Kodeks Narodowego Centrum Nauki dotyczący rzetelności badań naukowych i starania o fundusze na badania
• Zalecenia Rady Narodowego Centrum Nauki dotyczące badań z udziałem ludzi

Nr identyfikacyjny ORCID dla naukowców

Film instruktażowy OPI: https://www.youtube.com/watch?v=zCIKEpVM3Yg&t=1s

Wprowadzanie numerów ORCID do POL-onu  będzie się odbywało wyłącznie poprzez indywidualne konta użytkowników w systemie PBN - informacje.

ORCID zapewnia trwały identyfikator cyfrowy.

https://orcid.org/

1. Uzyskaj unikalny identyfikator ORCID Zarejestruj się! 
2. Dodaj informacje - ulepsz swój profil ORCID informacjami o publikacjach i projektach, połącz się z innymi identyfikatorami (np. Scopus lub ResearcherID lub LinkedIn).
3. Korzystaj ze swojego identyfikatora ORCID podczas składania publikacji, ubiegania się o przyznanie dotacji itp.

ORCID jest bezpłatny.